คำอธิบายของพรรณไม้
พรรณไม้ : หูกวาง
Tropical Almond , Olive - bark Tree
Terminalia catappa L.
COMBRETACEAE
โคน (นราธิวาส), ดัดมือ
ตัดมือ (ตรัง), ตาปัง (พิษณุโลก, สตูล), ตาแปห์ (มลายูนราธิวาส), หลุมปัง (สุราษฎร์ธานี )
ลำต้น ไม้ต้นขนาดใหญ่ สูง 15-20 เมตร ขนาดทรงพุ่ม 8-10 เมตร ผลัดใบ ทรงพุ่มค่อนข้างกลม หรือรูปพีระมิดหนาทึบ แตกกิ่ง ตั้งฉากกับลำต้น เมื่อต้นโตเต็มที่ปลายกิ่งจะลู่ลง เปลือกต้นสีเทา แตกเป็นร่องตื้นตามแนวยาว
ใบ ใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับถี่ที่ปลายกิ่ง รูปไข่กลับ กว้าง 8- 15 เซนติเมตร ยาว 12-25 เซนติเมตร ปลายใบเป็นติ่งแหลม โคนใบสอบแคบ เว้า และมี ต่อม 1 คู่ ขอบใบเรียบเป็นคลื่นและห่อลง แผ่นใบหนาและเหนียว สีเขียวสดเรียบเป็นมันผิวใบด้านล่างมีขนนุ่มที่เส้นแขนงใบ ใบแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ส้มและแดง ก้านใบยาว 0.5-1 เซนติเมตร
ดอก ดอก ดอกสีขาว ออกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดที่ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อดอกมีลักษณะเป็นแท่ง ยาว 8-12 เซนติเมตรโคนกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน เป็นหลอดปลายแยกเป็น 5 แฉก ไม่มีกลีบดอก ดอกเพศผู้อยู่ปลายช่อ ดอก สมบูรณ์เพศอยู่บริเวณโคนช่อ เกสรเพศผู้ 10 อัน เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 0.5-0.6 เซนติเมตร ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน
ผล ผล ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียวรูปไข่หรือรูปรี ป้อมและแบนเล็กน้อย กว้าง 2-5 เซนติเมตร ยาว 3-7 เซนติเมตร สีเขียว เมื่อสุกสีเหลืองอมเขียวมีเนื้อ และชั้นหุ้มเมล็ดค่อนข้างแข็งและเหนียวเมล็ดรูปรี สีนํ้าตาลติดผลเดือนพฤษภาคมถึงเดือนกรกฏาคม ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด
เขตร้อนของอนุทวีปอินเดีย,
เอเชียอาคเนย์ ไปจนถึงภูมิภาคโอเชียเนียและหมู่เกาะฮาวาย
ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด
1. ปลูกเป็นไม้ประดับ ให้ร่มเงา
2. เปลือกต้น ใช้ย้อมผ้า ให้สีเหลือง ฟอกหนังสัตว์ ทำหมึก
3. เมล็ดในผลรับประทานได้ ใหน้ำมันคล้ายน้ำมันอัลมอนด์
4. ใบ ใช้ใบแห้งหมักน้ำที่ใช้เลี้ยงปลาได้เพราะเทนนินในใบหูกวาง จะทำให้สภาพน้ำมีค่าความเป็นกรดสูงขึ้น เหมาะสำหรับใช้เลี้ยงปลา ที่มาจากแหล่งน้ำที่มีความเป็นกรดสูง และใช้รักษาอาการบาดเจ็บของปลากัดได้เป็นอย่างดี
1. เปลือกต้น มีรสฝาด ใช้ขับลม แก้ท้องเสีย
2. ใบ ขับเหงื่อ แก้ต่อมทอนซิลอักเสบ แก้โรคไขข้ออักเสบ
3. ใบแก่สีแดงขับพยาธิ ตำผสมกับนํ้ามันจากเมล็ด ทารักษาโรคเรื้อน
4. ผล รสเปรี้ยวเฝื่อน ใช้เป็นยาถ่าย
5. ทั้งต้น สมานแผล แก้ไข้ แก้โรคบิด