ชื่อสามัญ

Yang

   ชื่อวิทยาศาสตร์

Dipterocarpus alatus Roxb.

   ชื่อวงศ์

DIPTEROCARPACEAE

   ชื่ออื่น ๆ

ชันนา ยางตัง ทองหลัก ยาง ยางแม่น้ำ ยางขาว ยางควาย

   ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบหรือผลัดใบระยะสั้น สูงได้ถึง 50 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกต้นสีออกเทาอ่อน เกลี้ยง หลุดลอกออกเป็นชิ้นกลมๆ โคนต้นมักเป็นพูพอน เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ทึบ ตามกิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขน และมีรอยแผลใบเห็นชัด
ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้าง 6-14 เซนติเมตร ยาว 12.5-25 เซนติเมตร ใบมีขนปกคลุม ใบด้านท้องใบมีขนรูปดาวสั้นๆ เนื้อใบหนาและเหนียว ย่นเป็นลอน โคนใบมนกว้าง ปลายใบสอบทู่ๆ ขอบใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ใบอ่อนมีขนสีเทา ใบแก่เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง ก้านใบยาว 3-4 เซนติเมตร มีขนประปราย ใบมีหูใบขนาดใหญ่
ดอก ออกรวมกันเป็นช่อสั้นๆ แบบช่อกระจะ ตามง่ามใบตอนปลายกิ่ง ดอกขนาด 4 เซนติเมตร สีชมพูอ่อน ช่อละ 4-5 ดอก ดอกขนาดใหญ่เรียงตัวหลวมๆ เป็นช่อห้อยยาวถึง 12 เซนติเมตร ก้านช่อมีขน กลีบดอกมี 5 กลีบ รูปขอบขนาน ส่วนปลายกลีบมนและบิดเวียน โคนกลีบชิดกัน ชั้นกลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วยมีครีบตามยาว 5 ครีบ ปลายแยกเป็น 5 แฉก มีแฉกยาว 2 แฉก และสั้น 3 แฉก มีขนสั้นๆสีน้ำตาลปกคลุม เกสรเพศผู้มากกว่า 25 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น ปลายอับเรณูมีรยางค์รูปเส้นด้าย รังไข่มีขน ก้านเกสรตัวเมียอ้วน และมีร่อง ออกดอกช่วงเดือนมีนาคมถึงเมษายน
ผล เป็นผลแห้งรูปกระสวย มีหลอดกลีบเลี้ยงหุ้มจนมิด ยาว 2-2.5 เซนติเมตร มีปีกขนาดใหญ่ 2 อัน ที่พัฒนามาจากกลีบเลี้ยง สีแดงอมชมพู กว้าง 2-2.5 เซนติเมตร ยาว 11-15 เซนติเมตร เมื่อสุกสีน้ำตาล เส้นปีกตามยาวมี 3 เส้น ปีกสั้น 3 ปีก ยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ส่วนกลางผล มีครีบตามยาว 5 ครีบ เส้นผ่านศูนย์กลางผล 2.2-2.8 เซนติเมตร มี 1 เมล็ดต่อผล เมล็ดมีขนสั้นนุ่ม ปลายมีติ่งแหลม ติดผลช่วงเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคม

   ถิ่นกำเนิด

ถิ่นกําเนิด ภาคตะวันออกเฉียงใต ของทวีปเอเชีย

   การขยายพันธ์

โดยเมล็ด เด็ดปีกออกก่อนนำไปเพาะ

   การนำไปใช้ประโยชน์

1. ไม้นิยมนำมาใช้ก่อสร้างอาคารบ้านเรือน เช่น ทำเสาบ้าน ทำไม้ระแนง โครงหลังคา ทำพื้น เพดาน ฝาบ้าน รวมถึงสามารถทำเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ ได้ 2. น้ำมันจากต้นใช้ทาไม้ ยาแนวเรือ ใช้สกัดเป็นน้ำมันไบโอดีเซลโดยน้ำมันที่ได้จะเหมาะใช้กับเครื่องจักรทางการเกษตรขนาดเล็ก 1 สูบ ไม่เกิน 11 แรงม้า เช่น รถไถแบบเดินตาม เครื่องสูบน้ำ เครื่องปั่นไฟ

   สรรพคุณ

1. เปลือกของต้นยางนามาต้มดื่มแก้ตับอักเสบ บำรุงร่างกาย ฟอกเลือก บำรุงโลหิต แก้ปวดตามข้อ 2. น้ำมันยาง มีรสร้อน ช่วยห้ามหนองและสมานแผล ใช้ทาแผลเน่าเปลื่อย แผลมีหนอง แผลโรคเรื้อน และผสมกับเมล็ดกุยช่าย คั่วให้เกรียม บดให้และเอียด ใช้อุดฟันแก้ฟันผุ รวมถึงใช้จิบเป็นยาขับเสมหะได้ โดยใช้น้ำมันยาง 1 ส่วน ผสมกับ เอทิลแอลกอฮอล์ 2 ส่วน