คำอธิบายของพรรณไม้
พรรณไม้ : สะเดาเทียม
Shorea, White meranti
Azardirachta excelsa (Jack) Jacobs.
MELIACEAE
เทียม, สะเดาช้าง (ตรัง)
ลำต้น ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 20-30 ม. ขนาดทรงพุ่ม 10-15 ม. ผลัดใบ ทรงพุ่มกลม ค่อนข้างแน่น เปลือกต้นสีนํ้าตาลอมแดงหรือเทา ค่อนข้างเรียบหรือแตกหลุดล่อน เป็นแผ่นเล็กๆ
ใบ ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียนสลับ แกนกลางใบ ประกอบยาว 20-60 เซนติเมตรใบย่อย 7-12 คู่ เรียงสลับหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปไข่แกมรูปใบหอกกว้าง 3-4.5 เซนติเมตร ยาว 7-15 เซนติเมตรปลายใบเรียวแหลม โคนใบเบี้ยว ขอบใบเรียบเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบบางแต่ค่อนข้างเหนียว และย่นเป็นลอน สีเขียวเข้มเป็นมัน ใบอ่อนสีน้ำตาลแดง
ดอก ดอกสีขาวอมเขียว มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อดอกตั้งยาว 10-15 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง 5 กลีบ โคนเชื่อมติดกัน กลีบดอก 5 กลีบ รูปซ้อน ปลายมนและโค้งไปข้างหลัง ติดอยู่กับหลอดเกสรตัวผู้โดยโคนกลีบเชื่อมติดกันเกสรเพศผู้ 8-10 อัน เชื่อมติดกันเป็นหลอด เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 1 -1.2 เซนติเมตร ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนมีนาคม
ผล ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว ทรงกลมรี กว้าง 1-2 เซนติเมตร ยาว 1.5-3 เซนติเมตร เปลือกหนา สีเขียวเป็นมัน ผลเมื่อสุกสีเหลือง เมล็ดมีเนื้อผล ฉ้ำน้ำ สีขาวขุ่นห่อหุ้ม เมล็ดรูปกลมรี สีน้ำตาลอ่อน ติดผลเดือนเมษายนถึงเดือนพฤษภาคม
มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชีย
ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด
โดยแช่ผลสุกสะเดาเทียมไว้ 1 คืน แล้วขยำให้เปลือกและเนื้อหลุดออก เหลือแต่ส่วนเมล็ดนำไปผึ่งในที่ร่มรำไร จนกระทั่งแห้งจึงนำไปเพาะ
1. ดอกอ่อนรับประทานได้
2. ใบกับเมล็ด นำมาสกัดสารทำยาฆ่าแมลง
3. เนื้อไม้คุณภาพดี ปลวกและมอดไม่ค่อยทำลาย สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้เกือบทุกส่วน ใช้ทำเครื่องเรือน เครื่องแกะสลัก ใช้ในการก่อสร้างและประดิษฐกรรม ไม่มีปัญหาเกี่ยวกับการเข้าทำลายของเชื้อราสีน้ำเงิน ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่เหมาะในการทำเฟอร์นิเจอร์ บานหน้าต่าง วงกบ และไม้แกะสลัก
4. เมล็ด นำมาสกัดสารทำยาฆ่าแมลง ให้น้ำมันที่มีประสิทธิภาพในการขับไล่ยุง
5. สารสกัดจากเปลือกเป็นส่วนผสมของยาสีฟัน และน้ำยาทำความสะอาดช่องปาก
1. ใบ มีฤทธิ์ต้านเชื้อมาลาเรีย
2. เปลือกต้น ใช้ทำยาแก้บิดหรือท้องร่วง